Binnen de mindfulnessbeoefening, maar ook binnen de compassieoefening werken we met de zeven houdingskwaliteiten. De houdingskwaliteiten zijn oriëntatiepunten voor het omgaan met (stressvolle) dingen in het dagelijks leven. Ze staan niet los van elkaar, maar beïnvloeden elkaar. De houdingskwaliteiten zijn: niet-oordelen - geduld - eindeloos beginnen – vertrouwen - niet-streven – 1/aanvaarding - loslaten. In deze 7 houdingkwaliteiten ligt mildheid/vriendelijk vervat; de kwaliteit die te maken heeft met compassie voor jezelf en anderen, inleven in de situatie van onszelf en anderen én waardering voor het huidige moment.
Aanvaarden
In deze nieuwsbrief zet ik aanvaarding centraal. Bij aanvaarding zien we de dingen zoals ze nu werkelijk zijn en staan we open voor wat we waarnemen. Dit betekent dat als je pijn hebt in je rug, je aanvaardt dat je pijn hebt. En we kunnen dit ondersteunen door de woorden “het is oké”. De woorden “het is oké” helpen ons om in evenwicht te blijven als het even naar en vervelend is. We bedoelen met deze woorden niet dat je het onaangename fijn moet vinden. Aanvaarden betekent niet dat we alles leuk moeten vinden of passief moeten zijn of onze principes en waarden opgeven. Ook betekent het niet dat je tevreden moet zijn met de dingen zoals ze zijn of “moet” berusten om de dingen te verdragen. Het is geen passieve berusting, verre van dat zelfs. Kabat-Zinn stelt: “aanvaarding betekent dat je vroeg of laat zo ver bent gekomen dat je bereid bent de dingen te zien zoals ze zijn” (2014, p 70). Momenten waarop je denkt “ik vind het echt lastig om de pijn te aanvaarden” mogen er namelijk zijn. Zo ook de vraag “kun je het jezelf toestaan dat je het lastig vindt?”. Zo kunnen we voorkomen dat er geen extra laag van lijden over het lastige of onaangename gelegd wordt. Oefenen in aanvaarden is moeilijk, maar bedenk je: het gaat niet om het lukken van aanvaarding, maar om het proberen.
In deze nieuwsbrief zet ik aanvaarding centraal. Bij aanvaarding zien we de dingen zoals ze nu werkelijk zijn en staan we open voor wat we waarnemen. Dit betekent dat als je pijn hebt in je rug, je aanvaardt dat je pijn hebt. En we kunnen dit ondersteunen door de woorden “het is oké”. De woorden “het is oké” helpen ons om in evenwicht te blijven als het even naar en vervelend is. We bedoelen met deze woorden niet dat je het onaangename fijn moet vinden. Aanvaarden betekent niet dat we alles leuk moeten vinden of passief moeten zijn of onze principes en waarden opgeven. Ook betekent het niet dat je tevreden moet zijn met de dingen zoals ze zijn of “moet” berusten om de dingen te verdragen. Het is geen passieve berusting, verre van dat zelfs. Kabat-Zinn stelt: “aanvaarding betekent dat je vroeg of laat zo ver bent gekomen dat je bereid bent de dingen te zien zoals ze zijn” (2014, p 70). Momenten waarop je denkt “ik vind het echt lastig om de pijn te aanvaarden” mogen er namelijk zijn. Zo ook de vraag “kun je het jezelf toestaan dat je het lastig vindt?”. Zo kunnen we voorkomen dat er geen extra laag van lijden over het lastige of onaangename gelegd wordt. Oefenen in aanvaarden is moeilijk, maar bedenk je: het gaat niet om het lukken van aanvaarding, maar om het proberen.
Energie
Vaak verspillen we energie in het vechten en verzetten tegen dat wat er is. Deze energie zetten we dan niet in voor ons proces van helen en groeien. Waarom wachten tot de situatie is zoals het voor ons zou moeten zijn om ons prettig te voelen? We kunnen ook beseffen dat het oké is zoals het nú is. Dat we onszelf accepteren ook in deze situatie. Want nú is de enige tijd dat we om onszelf kunnen geven. Onszelf aanvaarden is van belang voordat we onszelf werkelijk kunnen veranderen (Kabat Zinn aan (2014, p 70).
Ook reageren we vaak opstandig, worden we boos en (als het om ons lichaam gaat) willen we het niet zien. Dit helpt ons echter niet. Het is goed dat we erkennen dat het er is, even stilstaan bij de ervaring en de bijbehorende lichamelijke sensaties, gedachten en emoties. Dit alles kunnen we toelaten, erkennen en van daaruit bekijken hoe we het beste met de situatie om kunnen gaan.
Vaak verspillen we energie in het vechten en verzetten tegen dat wat er is. Deze energie zetten we dan niet in voor ons proces van helen en groeien. Waarom wachten tot de situatie is zoals het voor ons zou moeten zijn om ons prettig te voelen? We kunnen ook beseffen dat het oké is zoals het nú is. Dat we onszelf accepteren ook in deze situatie. Want nú is de enige tijd dat we om onszelf kunnen geven. Onszelf aanvaarden is van belang voordat we onszelf werkelijk kunnen veranderen (Kabat Zinn aan (2014, p 70).
Ook reageren we vaak opstandig, worden we boos en (als het om ons lichaam gaat) willen we het niet zien. Dit helpt ons echter niet. Het is goed dat we erkennen dat het er is, even stilstaan bij de ervaring en de bijbehorende lichamelijke sensaties, gedachten en emoties. Dit alles kunnen we toelaten, erkennen en van daaruit bekijken hoe we het beste met de situatie om kunnen gaan.
Er naartoe in plaats van vermijden
Aanvaarden wil ook niet zeggen dat we dingen vermijden. Binnen de mindfulness en compassietraining gaan we het moeilijke of de pijn niet uit de weg maar we gaan er juist naar toe om het te leren kennen. Tijdens de mindfulnessbeoefening ontwikkelen we aanvaarding door elk moment te observeren en erbij te blijven, zoals het is. Ontvankelijk en open “voor alles wat we voelen, denken, zien en om het te accepteren omdat het er nú op dit moment is”. Oprecht onderzoeken in een open houding: wat zijn de lichamelijke sensaties, welke emoties en gedachten zijn er en hoe is het verloop hiervan. Erbij blijven in plaats van eraf te gaan. En je zo anders gaan verhouden tot het lastige of de pijn. Als we onze aandacht op het nú, op dit moment gericht houden, kunnen we merken dat hetgeen waar we op dit moment letten zal veranderen. Immers ervaringen komen en gaan.
Meebewegen
Als je hoort dat je een aandoening hebt die niet meer overgaat, kan dat verschillende emoties geven. Opstandigheid, ontkennen, verdriet, angst. En op zo’n moment kan het zo helpen om in het hier-en-nu te zijn. De lichamelijke sensaties, gedachten over verleden of toekomst, gevoelens toelaten en te doen wat op dít moment goed is … meebewegen met dat wat is. En het hoeft hierbij echt niet om grote levensthema’s te gaan om mee te bewegen of toe te laten. We krijgen allemaal te maken met dingen die we nou niet bepaalt toejuichen. Denk bijvoorbeeld aan dat iemand niet op komt dagen op een afspraak terwijl jij alles hebt geregeld om er te zijn. Of de sleutels die je binnen hebt laten liggen terwijl je de voordeur dichttrekt of de herrie van een cirkelzaag in de straat omdat er tegels gesneden worden.
Mindfulness helpt hierbij door met afstand te kijken naar je emoties omdat je er niet in meegezogen wordt. En … toelaten van angst of verdriet is vaak minder beangstigend dan we denken. Door ze te zien geven we onszelf de mogelijkheid om er op een wijze manier mee om te gaan. Aanvaarden houdt niet in dat we ons erbij neerleggen. Aanvaarding is geen passieve houding of passieve berusting
Aanvaarden geeft ons juist keuzes om ons aan te passen aan de situatie.
(Bronnen: Burken, P. van (2017) Mindfulness en fysiotherapie. Houten, Bohn Stafleu van Loghum. Kabat-Zinn, J. (2014) Gezond leven met mindfulness. Handboek meditatief ontspannen. Haarlem: Altamira, p 63. Speckens, A. en Leendert, S. van (2014) “Mag ik je aandacht?” Utrecht, uitgeverij Ten Have)
Aanvaarden wil ook niet zeggen dat we dingen vermijden. Binnen de mindfulness en compassietraining gaan we het moeilijke of de pijn niet uit de weg maar we gaan er juist naar toe om het te leren kennen. Tijdens de mindfulnessbeoefening ontwikkelen we aanvaarding door elk moment te observeren en erbij te blijven, zoals het is. Ontvankelijk en open “voor alles wat we voelen, denken, zien en om het te accepteren omdat het er nú op dit moment is”. Oprecht onderzoeken in een open houding: wat zijn de lichamelijke sensaties, welke emoties en gedachten zijn er en hoe is het verloop hiervan. Erbij blijven in plaats van eraf te gaan. En je zo anders gaan verhouden tot het lastige of de pijn. Als we onze aandacht op het nú, op dit moment gericht houden, kunnen we merken dat hetgeen waar we op dit moment letten zal veranderen. Immers ervaringen komen en gaan.
Meebewegen
Als je hoort dat je een aandoening hebt die niet meer overgaat, kan dat verschillende emoties geven. Opstandigheid, ontkennen, verdriet, angst. En op zo’n moment kan het zo helpen om in het hier-en-nu te zijn. De lichamelijke sensaties, gedachten over verleden of toekomst, gevoelens toelaten en te doen wat op dít moment goed is … meebewegen met dat wat is. En het hoeft hierbij echt niet om grote levensthema’s te gaan om mee te bewegen of toe te laten. We krijgen allemaal te maken met dingen die we nou niet bepaalt toejuichen. Denk bijvoorbeeld aan dat iemand niet op komt dagen op een afspraak terwijl jij alles hebt geregeld om er te zijn. Of de sleutels die je binnen hebt laten liggen terwijl je de voordeur dichttrekt of de herrie van een cirkelzaag in de straat omdat er tegels gesneden worden.
Mindfulness helpt hierbij door met afstand te kijken naar je emoties omdat je er niet in meegezogen wordt. En … toelaten van angst of verdriet is vaak minder beangstigend dan we denken. Door ze te zien geven we onszelf de mogelijkheid om er op een wijze manier mee om te gaan. Aanvaarden houdt niet in dat we ons erbij neerleggen. Aanvaarding is geen passieve houding of passieve berusting
Aanvaarden geeft ons juist keuzes om ons aan te passen aan de situatie.
(Bronnen: Burken, P. van (2017) Mindfulness en fysiotherapie. Houten, Bohn Stafleu van Loghum. Kabat-Zinn, J. (2014) Gezond leven met mindfulness. Handboek meditatief ontspannen. Haarlem: Altamira, p 63. Speckens, A. en Leendert, S. van (2014) “Mag ik je aandacht?” Utrecht, uitgeverij Ten Have)