Regelmatig horen we anderen zeggen “laat het eens los”. Maar ja, hoe dan? En wat kom je dan tegen? Loslaten Loslaten kan op diverse gebieden van toepassing zijn. Zo is er het loslaten van je kind en haar of hem het vertrouwen geven dat het vanuit een eigen wijsheid zijn of haar weg kan uitstippelen. Maar ook het loslaten van bepaalde patronen waarin we soms vastzitten. Leren loslaten of niet-hechten is belangrijk voor de mindfulness-en compassiebeoefening. Vaak merken we dat we vast willen houden (vastklampen wellicht) aan bepaalde gevoelens of gedachten. En nu leren we onze ervaringen te laten zijn voor wat zij zijn en we observeren de ervaring van moment tot moment. |
Patronen
Soms zijn we gehecht aan patronen omdat deze patronen ons ergens hebben gebracht. Maar op een gegeven moment zijn die patronen niet meer helpend. Denk hierbij maar eens aan onze reactiepatronen. Als we merken dat iets verandert in onze omgeving of ons werk, bijvoorbeeld een nieuw computersoftware programma op je werk, kunnen we defensief reageren. “Waarom gaan we over op een ander systeem, het oude werkt toch prima?” Het nieuwe programma is onvermijdelijk en toch proberen we alles bij het oude te houden, tegen beter weten in. Het vasthouden aan dit reactiepatroon zorgt ervoor dat we energie weglekken zonder dat we het weten. En we kunnen onszelf pas bevrijden van gehechtheid als we ons er van bewust zijn.
Stilstaan bij ervaringen
In de mindfulnesstraining staan we stil bij onze ervaringen. We bekijken waaruit onze ervaringen en reacties daarop bestaan: lichamelijke gewaarwordingen, gedachten en emoties. En tijdens die beoefening herkennen we vaak patronen die we hebben en die invloed hebben op ons gedrag.
Onlangs gaf iemand aan op een bepaalde manier te reageren vanuit het patroon “graag gehoord willen worden”. Een ander gaf aan soms stug te reageren omdat er gevoelens van onzekerheid zijn, veelal gedachten. Veroordelende gedachten, gedachten over verleden en toekomst loslaten. Soms is dat heel moeilijk en dan kunnen we onderzoeken hóe “vasthouden” voelt: opmerken van reacties in ons lichaam, onze gedachten en ons gevoel bij vasthouden.
Het hoort bij ons mensen om gehecht te zijn. Het helpt ons bij onze ontwikkeling. Daar is op zich niets mis mee. Het kan wél helpend zijn als we ons bewust zijn van onze patronen, zodat we kunnen opmerken hoe ons gedrag erdoor wordt beïnvloed. Via opmerkzaamheid van onze patronen kunnen we er wat meer afstand van nemen en daardoor wellicht wat “wijzere afwegingen” maken. En zo krijgen we de mogelijkheid om anders om te gaan met dat wat we tegenkomen.
Onlangs gaf iemand aan op een bepaalde manier te reageren vanuit het patroon “graag gehoord willen worden”. Een ander gaf aan soms stug te reageren omdat er gevoelens van onzekerheid zijn, veelal gedachten. Veroordelende gedachten, gedachten over verleden en toekomst loslaten. Soms is dat heel moeilijk en dan kunnen we onderzoeken hóe “vasthouden” voelt: opmerken van reacties in ons lichaam, onze gedachten en ons gevoel bij vasthouden.
Het hoort bij ons mensen om gehecht te zijn. Het helpt ons bij onze ontwikkeling. Daar is op zich niets mis mee. Het kan wél helpend zijn als we ons bewust zijn van onze patronen, zodat we kunnen opmerken hoe ons gedrag erdoor wordt beïnvloed. Via opmerkzaamheid van onze patronen kunnen we er wat meer afstand van nemen en daardoor wellicht wat “wijzere afwegingen” maken. En zo krijgen we de mogelijkheid om anders om te gaan met dat wat we tegenkomen.
Loslaten: pijn … en keuzevrijheid!
Loslaten gaat vaak niet zonder pijn. We zijn immers zó gewend aan onze patronen en nu gaan we dingen anders doen. Dit kan angst en onzekerheid geven. We hebben immers het idee dat we wat controle verliezen. Bedenk dat het loslaten van die oude patronen ook altijd ruimte geeft voor nieuwe dingen, zoals het maken van keuze, vrijheid en regie over ons eigen leven.
Loslaten wil ook zeggen dat we ons openen voor het nieuwe. Dat kan al in het klein in de beoefening, bijvoorbeeld door een gedachte los te laten en ons te richten op de adembeweging waardoor we op één ding gericht zijn. Als een patroon is “piekeren” , zeggen we in de beoefening dan vaak “ah, piekergedachte, daar ben je weer, je mag daar plaats nemen” om de aandacht weer terug te brengen naar het aandachtspunt waar we ons op aan het richten waren: de ademhaling of horen of contact met het zitvlak.
Loslaten is ons vermogen om onze gedachten op te merken en aanwezig te zijn bij onze ervaringen, zonder dat we daarin mee gaan of er iets mee doen. Misschien is “laten zijn” wel een mooiere benaming.
(Bronnen ter inspiratie en onderbouwing: Burken, P. van (2017) Mindfulness en fysiotherapie. Houten, Bohn Stafleu van Loghum. Kabat-Zinn, J. (2014) Gezond leven met mindfulness. Handboek meditatief ontspannen. Haarlem: Altamira, p 63. Speckens, A. en Leendert, S. van (2014) “Mag ik je aandacht?” Utrecht, uitgeverij Ten Have)
Loslaten wil ook zeggen dat we ons openen voor het nieuwe. Dat kan al in het klein in de beoefening, bijvoorbeeld door een gedachte los te laten en ons te richten op de adembeweging waardoor we op één ding gericht zijn. Als een patroon is “piekeren” , zeggen we in de beoefening dan vaak “ah, piekergedachte, daar ben je weer, je mag daar plaats nemen” om de aandacht weer terug te brengen naar het aandachtspunt waar we ons op aan het richten waren: de ademhaling of horen of contact met het zitvlak.
Loslaten is ons vermogen om onze gedachten op te merken en aanwezig te zijn bij onze ervaringen, zonder dat we daarin mee gaan of er iets mee doen. Misschien is “laten zijn” wel een mooiere benaming.
(Bronnen ter inspiratie en onderbouwing: Burken, P. van (2017) Mindfulness en fysiotherapie. Houten, Bohn Stafleu van Loghum. Kabat-Zinn, J. (2014) Gezond leven met mindfulness. Handboek meditatief ontspannen. Haarlem: Altamira, p 63. Speckens, A. en Leendert, S. van (2014) “Mag ik je aandacht?” Utrecht, uitgeverij Ten Have)